W dzisiejszym zabieganym świecie pielęgnacja skóry głowy staje się coraz bardziej istotna, gdyż wpływa nie tylko na zdrowie włosów, ale również na ogólny stan naszego samopoczucia i wyglądu zewnętrznego. Jednym z najczęstszych problemów, które mogą dotknąć skórę głowy, są keratozy. Termin ten odnosi się do różnych rodzajów schorzeń skórnych, charakteryzujących się nadmiernym rogowaceniem naskórka. Wśród nich znajdują się takie dolegliwości jak łupież, łuszczyca czy łojotokowe zapalenie skóry głowy. Warto zrozumieć przyczyny i objawy tych schorzeń, aby móc skutecznie im przeciwdziałać oraz odpowiednio nimi zarządzać. W tym artykule przyjrzymy się bliżej keratozom skóry głowy, ich wpływowi na nasze zdrowie i metodom leczenia.
Łuszczyca
Łuszczyca skóry głowy to przewlekłe schorzenie skóry charakteryzujące się nadmiernym rogowaceniem naskórka, co prowadzi do tworzenia się łusek na skórze głowy. Jest to choroba o przebiegu zapalno-proliferacyjnym, która dotyka około 2% populacji dorosłych i 1% dzieci. Choć najczęściej pojawia się w okolicach 22 roku życia, może wystąpić w każdej dekadzie życia, a nawet u dzieci już od około 8 roku życia oraz po menopauzie, około 55 roku życia.
Etiopatogeneza łuszczycy skóry głowy jest złożona i wieloczynnikowa. Do głównych czynników predysponujących należą dziedziczne uwarunkowania genetyczne, czynniki immunologiczne oraz środowiskowe. Wśród czynników wywołujących łuszczycę skóry głowy można wymienić ukąszenia owadów, urazy fizyczne, używki, stres, leki, infekcje bakteryjne i wirusowe, oraz wahania hormonalne.
Patogeneza łuszczycy skóry głowy polega na skróceniu cyklu komórkowego z normalnych 28 dni do zaledwie 4-8 dni, co prowadzi do nadmiernego rogowacenia komórek naskórka. Dodatkowo, występuje predyspozycja do autoimmunologicznych stanów zapalnych, w których biorą udział komórki T.
Objawy łuszczycy skóry głowy to zmiany zapalne na skórze głowy pokryte charakterystycznymi łuskami o kolorze żółto-srebrzystym. Mogą one pojawić się głównie w okolicy uszu, nad uszami z tyłu głowy, w linii zgięcia, a także w linii brzegowej włosów nad czołem. Charakterystyczne dla łuszczycy jest również "wędrujące" lub sukcesywnie zajmujące całą powierzchnię skalpu zmiany.
Leczenie łuszczycy skóry głowy powinno być indywidualnie dopasowane do pacjenta. Obecnie dostępne są różnorodne metody terapeutyczne, włączając w to terapie skojarzone, które obejmują zarówno procedury wykonywane w gabinecie trychologicznym, jak i stosowanie medykamentów w domu, przepisanych przez dermatologa. W celu skutecznego leczenia i zapobiegania nawrotom, istotne jest regularne stosowanie odpowiednich metod terapeutycznych oraz monitorowanie stanu skóry głowy pod opieką specjalisty.
Łojotokowe zapalenie skóry głowy
Łojotokowe zapalenie skóry głowy to stan zapalny skóry, który charakteryzuje się obecnym rumieniem oraz tendencją do nadmiernego złuszczania się. Choroba ta występuje głównie w obszarach, gdzie znajdują się duże skupiska gruczołów łojowych, takich jak skóra głowy. Szacuje się, że od 2% do 5% populacji między 20. a 50. rokiem życia cierpi na to schorzenie.
Etiopatogeneza łojotokowego zapalenia skóry jest złożona i może być związana zarówno z dziedziczeniem genetycznym, jak i nieprawidłowym funkcjonowaniem gruczołów łojowych. Dodatkowo, czynniki takie jak obecność grzybów z gatunku Malassezia furfur, zaburzenia hormonalne oraz niedobory żywieniowe w diecie mogą przyczyniać się do nasilenia objawów.
Nasilające zmiany łojotokowego zapalenia skóry lub częste nawroty choroby mogą być spowodowane również stresem, zaburzeniami emocjonalnymi oraz osłabioną odpowiedzią immunologiczną organizmu. Objawy tego schorzenia mogą obejmować silne swędzenie, co może prowadzić do powstawania przeczosów, nadżerek, zakażeń grzybiczych oraz nawet utraty włosów.
W przypadku pierwszych objawów na skórze głowy, takich jak drobne plamy o wielkości od 5 do 20 mm z wyraźnie zaczerwienionym brzegiem oraz obecność żółtych łusek, zaleca się jak najszybsze skonsultowanie się z trychologiem lub dermatologiem.
Terapia łojotokowego zapalenia skóry głowy obejmuje różnorodne metody leczenia, w zależności od nasilenia objawów. Pierwszym etapem leczenia jest często stosowanie szamponów redukujących kolonię grzybiczą, a następnie wykonanie serii zabiegów trychologicznych o działaniu keratolitycznym i przeciwświądowym. W celu zapobiegania nawrotom choroby, zaleca się również stosowanie terapii podtrzymującej, np. szamponów lub toników zawierających substancje takie jak Pirokton Olaminy lub dziekcie. W przypadku nasilonych objawów lub przewlekłych nawrotów, konieczne może być skonsultowanie się z dermatologiem w celu wdrożenia leczenia farmakologicznego, takiego jak retinoidy lub glikokortykosteroidy, zgodnie z zaleceniami lekarza.
Łupież
Łupież to często występująca zmiana skóry głowy, objawiająca się złuszczaniem najczęściej drobnych płatków. Ta popularna forma keratozy ma swoje podłoże w zaburzeniach funkcjonowania naskórka, wynikających z różnych czynników zarówno endogennych, jak i egzogennych.
Czynniki endogenne, takie jak zaburzenia hormonalne, emocjonalne czy żywieniowe, mogą przyczyniać się do powstawania łupieżu. Ponadto, wzrost kolonii grzyba Malassezia spp., nieprawidłowe środki myjące i stylizujące, częste czesanie oraz systematyczne noszenie nakrycia głowy są czynnikami zewnętrznymi, które mogą prowadzić do nasilenia tego schorzenia.
Objawem typowego łupieżu są szaro-białe płatki, które można zauważyć podczas przekładania pasm włosów, zazwyczaj umiejscowione na szczycie głowy lub na skroniach. Istnieje wiele preparatów przeciwłupieżowych dostępnych na rynku, które pomagają w redukcji objawów. Jednak terapia ta wymaga stosowania przez dłuższy czas, aby uzyskać trwałe efekty, choć pierwsze rezultaty mogą być widoczne już po kilku zastosowaniach.
Do redukcji zmian łupieżowych można stosować różnorodne środki, takie jak szampony, toniki, balsamy czy maski, które działają keratolitycznie, usuwając zalegające łuski naskórkowe. Następnie preparaty cytostatyczne mogą pomóc w rozluźnieniu połączeń między komórkami naskórka i spowolnieniu ich procesów proliferacyjnych.
W przypadku potrzeby porady dotyczącej najlepszych kosmetyków pielęgnacyjnych, częstotliwości ich stosowania oraz dawkowania, warto skonsultować się z trychologiem. W niektórych przypadkach obecność stanu zapalnego i nadmierna kolonia grzyba drożdżopodobnego może wymagać interwencji dermatologicznej i stosowania leków doustnych, które hamują syntezę ergosterolu w błonie komórkowej grzyba, przyczyniając się do redukcji objawów łupieżu.
Podsumowanie
Podsumowując, keratozy skóry głowy, takie jak łuszczyca, łojotokowe zapalenie skóry głowy oraz łupież, są częstymi schorzeniami dermatologicznymi, które mogą znacząco wpływać na jakość życia osób dotkniętych nimi.
Łuszczyca skóry głowy to choroba o przebiegu zapalno-proliferacyjnym, której etiopatogeneza wiąże się z czynnikami genetycznymi, immunologicznymi oraz środowiskowymi. Charakteryzuje się skróceniem cyklu komórkowego naskórka i predyspozycją autoimmunologiczną, co prowadzi do występowania charakterystycznych zmian zapalnych pokrytych łuską.
Łojotokowe zapalenie skóry głowy to kolejne schorzenie, które objawia się odgraniczonym rumieniem i tendencją do złuszczania się, związane z nieprawidłową pracą gruczołów łojowych oraz czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. Może prowadzić do silnego swędzenia, nadżerek, zakażeń grzybiczych i utraty włosów.
Natomiast łupież, często występujący problem, jest konsekwencją zaburzonego poziomu bariery lipidowej naskórka oraz proliferacji komórek naskórkowych. Zmiany objawiają się złuszczaniem drobnych płatków, które mogą być widoczne na szczycie głowy lub na skroniach.
W leczeniu tych schorzeń istotna jest indywidualizacja terapii oraz regularne stosowanie preparatów przeciwłupieżowych i keratolitycznych. W przypadku nasilonych objawów lub braku poprawy po zastosowaniu kosmetyków pielęgnacyjnych, konieczna może być konsultacja z trychologiem lub dermatologiem celem wdrożenia odpowiedniego leczenia farmakologicznego. Dzięki właściwej opiece medycznej można skutecznie kontrolować objawy i poprawić komfort życia osób dotkniętych tymi schorzeniami.
Artykuł napisany w oparciu o źródła:
- Choroby włosów Rozpoznanie i leczenie J. Czuwara wyd I 2023
- Nowoczesne leczenie dermatologiczne u dzieci cz II Wybrane zagadnienia 2022 Wydawca: PZWL
Komentarze